Gece çalışanların dikkatine! Tehlike kapıda

Yeni araştırmalar, akşam vardiyasında, gece vardiyasında veya dönüşümlü vardiyada çalışmanın beyin fonksiyonlarını etkileyerek bilişsel bozukluklara yol açabileceğini öne sürüyor.

İnsanlar öncelikle gündüz yaşayan bir türdür; yani gündüzleri uyanık ve aktiftirler, geceleri ise uyurlar. Ancak işletmeler açıktır ve dünyanın çoğu 7/24 çalışmaktadır. Bu nedenle, bazı insanların tipik sabah 9'dan akşam 5'e kadar olan gündüz vardiyasının dışında kalan çalışma saatleri vardır.Ancak araştırmalara göre akşam, gece ve dönüşümlü gündüz/ gece vardiyaları kişinin sağlığına zarar verebilir. Örneğin, 2021'de yapılan bir araştırma, gece vardiyasında çalışma, kalitesiz uyku ile aile ve sosyal yaşamdaki aksamalar arasında bağlantılar buldu.

Ayrıca 2022 araştırması, dönüşümlü gece vardiyalarının sağlıklı yaşlanma olasılığını azaltabileceğini öne sürüyor .Dahası, 2022'de yayınlanan başka bir araştırma, gece vardiyasında çalışanların vücut kitle indeksinin (BMI), bel çevresinin ve bağışıklık hücresi sayısının vardiyalı olmayan çalışanlara göre daha yüksek olduğunu buldu; özellikle de ayda birden fazla gece vardiyasında çalışıyorlarsa.

Şimdi, 23 Ağustos'ta PLOS One'da yayınlanan yeni bir çalışma , gece ve dönüşümlü vardiyalı çalışma ile genel bilişsel bozulma , özellikle de hafıza ve yürütme işlevindeki bozulmalar arasında ilişkiler buldu.Araştırma için bilim insanları, Kanada Yaşlanma Boylamsal Çalışması veritabanındaki verileri kullanarak yaşları 45 ile 85 arasında değişen 47.811 orta yaşlı ve yaşlı yetişkini analiz etti.

Ekip, katılımcıların vardiyalı çalışmaya maruz kalıp kalmadıklarını ve eğer öyleyse, en uzun işleri veya mevcut pozisyonları sırasında maruz kaldıkları durumları inceledi.Sonuçlar, yaklaşık beş katılımcıdan birinin istihdam sırasında bir tür vardiyalı çalışmaya maruz kaldığını ortaya çıkardı.Daha sonra katılımcılar hafıza ve yürütücü işlevleri belirlemek için dört bilişsel işlev testini tamamladılar.

Sonuçlar yaş, cinsiyet ve eğitime göre ayarlandıktan sonra araştırmacılar, gece vardiyasında çalışmanın, şu anda veya en uzun iş sırasında, gündüz çalışmasına kıyasla genel bilişsel bozuklukla ilişkili olduğunu buldu.Özellikle,En uzun işte gece vardiyasında çalışmak hafıza fonksiyonu bozukluğuyla bağlantılıydı. Dahası,Yönetici işlevdeki bozulma, mevcut dönüşümlü vardiya çalışması ve en uzun iş sırasındaki dönüşümlü vardiyalar ile ilişkilendirilmiştir.

Bilim adamları ayrıca, beyaz olmayan işçiler veya depresyonlu işçiler arasında hafıza ve yürütücü işlev bozukluklarının önemli ölçüde daha yüksek olduğunu buldu. Bununla birlikte, daha yaşlı veya daha yüksek gelirli çalışanların vardiyalı çalışmaya bağlı bu bozulmaları yaşama olasılıkları daha düşüktü.Halen sigara içenlerde ve obezitesi olan bireylerde de bilişsel bozulma olasılığı daha yüksekti.

Yine de bilim insanları katılımcıların iş türlerini, çalıştıkları ardışık gece vardiyalarının sayısını veya vardiyalar arasındaki izin günlerinin sayısını değerlendirmedi; dolayısıyla bu faktörlerin bulguları değiştirip değiştirmeyeceği bilinmiyor.Gece vardiyasında çalışmak neden bilişsel bozukluklara neden olur?

Çalışmanın yazarları, gece vardiyalarının sirkadiyen ritimde tekrarlanan bozulmalara neden olabileceğini , bunun da uyku yoksunluğuna, gündüz uykululuğuna ve beyin iltihabına yol açabileceğini ve bunun da bilişsel gerilemeye yol açabileceğini öne sürüyor. 

Ayrıca sirkadiyen ritim bozuklukları fizyolojik strese ve kortizol düzeylerinin artmasına neden olabilir ve bu da beyin fonksiyonlarında rol oynayabilir.Bilim adamları ayrıca sirkadiyen ritim bozukluklarının nörodejenerasyonla bağlantılı olduğunu söylüyor.

Bu bulguların arkasındaki nedenleri açıklığa kavuşturmak için araştırmacılar, gece vardiyasında çalışmanın beyni nasıl etkilediğini ve gece vardiyasında çalışma ile bilişsel gerileme arasındaki potansiyel ilişkiyi daha derinlemesine incelemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu söylüyor.